Γιάννης Σπάθας – Μια ροκ ιστορία ενός σπουδαίου κιθαρίστα

Αφορμή για το παρόν άρθρο αποτέλεσε η ανακοίνωση για την Συναυλία-Αφιέρωμα στον σπουδαίο μουσικό και κιθαρίστα Γιάννη Σπάθα & Socrates, με αφορμή τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τον θάνατο του, την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

Ο Γιάννης Σπάθας ήταν ένας κορυφαίος και ταλαντούχος κιθαρίστας και συνθέτης, που γεννήθηκε στους Παξούς το 1950, και μεγάλωσε στον Πειραιά. Ήταν αυτοδίδακτος και μερικές από τις μεγαλύτερες επιρροές του αποτέλεσαν ο Jimi Hendrix, όπως και ο διάσημος Έλληνας μουσικός – κλαρινίστας Τάσος Χαλκιάς (εξού και οι φολκλορικές επιρροές του Σπάθα). To 1969 o Γιάννης Σπάθας (κιθάρα), μαζί με τους Αντώνη Τουρκογιώργη (μπάσο, τραγούδι) και Ηλία Μπουκουβάλα (ντραμς), δημιουργήσαν τους Socrates Drunk the Conium, οι οποίοι λίγο αργότερα «μετονομάστηκαν» σε Scorates, όνομα με το οποίο έγιναν και ευρύτερα γνωστοί. Οι στίχοι ήταν γραμμένοι στα αγγλικά, κάτι το οποίο αποτελούσε προσόν για μια ταλαντούχα μπάντα σαν τους Socrates, καθώς θα μπορούσαν άνετα να ξεφύγουν από τα στενά μουσικά όρια της Ελλάδος, όπου οι μουσικές μετριότητες (στην καλύτερη), οι κλίκες και τα μπουζούκια χαρακτήριζαν και ακόμη χαρακτηρίζουν την μουσική (παρακμή) της χώρας μας. Πριν τους Socrates το 1966 δημιούργησε μαζί με τον Αντώνη Τουρκογιώργη και και τον Ηλία Ασβεστόπουλο (τον μετέπειτα τραγουδιστή των 2002 GR) το ροκ συγκρότημα Persons, που διαλύθηκε το 1969.

Οι Socrates κυκλοφόρησαν συνολικά 7 στούντιο albums, με κορυφαίο όλων το άλμπουμ «Fos» (κυκλοφόρησε το 1976), όπου συνεργάστηκαν και με τον τεράστιο Βαγγέλη Παπαθανασίου, και πούλησε πάνω από 200.000 αντίτυπα. Εξέχουσα συναυλιακή τους στιγμή αποτελεί η εμφάνιση στο Hammersmith Odeon του Λονδίνου ως support των μεγάλων UFO, τον Απρίλιο του 1983. Τότε ήταν που τους είδε και ο θρυλικός αρχηγός των Motorhead, ο Lemmy Kilmister και τους είπε να πάνε στις ΗΠΑ για να κάνουν καριέρα.

Το μεγάλο λάθος που έκανε ο Σπάθας (και κατ’ επέκταση οι Socrates τότε) ήταν η απόφασή του να μείνει στην Ελλάδα και να προσπαθήσει να επιβιώσει σε μια χώρα όπου κάνουν καριέρα οι ατάλαντοι, οι προσκυνημένοι, οι πιαρίστες και οι κάθε είδους συστημικοί κολαούζοι. Ο Γιάννης μαζί με τον ντράμερ Νίκο Αντύπα ψήφισαν να παραμείνουν στην Ελλάδα, ενώ ο Τουρκογιώργης ήθελε να πάνε στην Αμερική. Αν είχαν αποφασίσει να πάνε στην Αμερική, τώρα τόσο ο ίδιος όσο και η μπάντα θα είχαν μια διεθνή αναγνώριση το λιγότερο. Γενικά, πιστεύω ότι η ιστoρ;iα των Socrates θα είχε πάρει μια εντελώς διαφορετική τροπή, προς το καλύτερο πάντα. Αντιστοίχως οι Aphrodite’s Child με την πρώτη ευκαιρία έφυγαν για το εξωτερικό και έτσι αναγνωρίστηκαν διεθνώς για το ταλέντο και την μουσική τους ποιότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τόσο ο Vangelis, όσο και ο Ντέμης Ρούσσος να συνεχίσουν αργότερα ως σόλο μουσικοί και να πραγματοποιήσουν μεγάλες επιτυχίες.

Όπως και να έχει, οι πραγματικοί μουσικόφιλοι ξέρουν τι εστί Γιάννης Σπάθας και το τι έχει προσφέρει στην Ελληνική μουσική ροκ σκηνή και όχι μόνο.

Πραγματικά το «ευχαριστώ» μοιάζει μικρό για την υπέροχη μουσική που μας προσέφερε ο Γιάννης Σπάθας όλα αυτά τα χρόνια… τώρα με τον Βαγγέλη παρέα θα ροκάρουν για τα καλά την γειτονιά των Αγγέλων…